Realizowane Projekty

Skarby Centrum

Projekt dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz z budżetu państwa

Punkt widokowy z drogi Jarosławiec-Sitno.

Miejsce widokowe dla miejscowości Sitno. Z punktu tego doskonale widoczna jest panorama miejscowości, a szczególnie zespół pałacowo-parkowy w Sitnie i oś wodna doliny rzeczki  Czarny Potok.  Ciekawa przyroda w otoczeniu Czarnego Potoku nadaje okolicy wyjątkowy charakter. Czysta woda Potoku przyciąga w te okolice bobry. Często można podejrzeć życie, zwyczaje tych zwierząt.  

Punkt widokowy ze wsi Stanisławka na Skierbieszowski Park Krajobrazowy

Południową część Stanisławki zajmują lasy, cały zaś jej teren leży na obszarze jednostki fizjograficznej nazywanej Pagórkami Grabowieckimi. Urozmaicony krajobraz, a przy tym duże walory widokowe wpłynęły na włączenie całego obszary wsi w granice Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego.

 

Punkt widokowy w rejonie wsi Kornelówka Kolonia na Skierbieszowski Park Krajobrazowy

Punkt ten położony jest na wysokości ok.280 m n.p.m.

Kościół Parafialny Pod Wezwaniem Świętego Michała Archanioła w Cześnikach

Pierwsza wzmianka o istnieniu świątyni w Cześnikach pochodzi z lat 1720 – 1725. Przekazuje ona informację, że w 1415 r. istniała cerkiew św. Jerzego w Mawryczynie. Następna pochodzi z 1760 r. i mówi o drewnianej cerkwi św. Michała Archanioła w ówczesnej parafii Cześniki. Kolejna wzmianka pochodzi z 1772 r. Istniała w tym czasie cerkiew drewniana, grecko – katolicka, parafialna, z filią w Niewierkowie. Erekcja tej cerkwi nie jest znana. Około 1875 r., po kasacie unii, została zamieniona na prawosławną i w tym obrządku funkcjonowała do 1944 r. W tym czasie katolicy obrządku łacińskiego najpierw należeli (do1919 r.) do parafii w Dubie, a od 1945 r. do Horyszowa Polskiego. W 1975 r. w Czesnikach została utworzona parafia rzymskokatolicka p. w. św. Michała Archanioła, należąca do dekanatu zamojskiego, a od 1978 r. do dekanatu zamojskiego nowomiejskiego. Do parafii należą następujące miejscowości: Cześniki, Boży Dar, Cześniki Kolonia, Karp, część Mocówki (część przyległa do Bożego Daru), kolonia Brudek (nr 6 i 7) i kolonia Niewirków. Proboszczem parafii jest obecnie ks. W. Banaś.

            Kościół rzymskokatolicki p.w. św. Michała Archanioła został zbudowany ok. 1898 r. jako cerkiew prawosławna. W 1945 r. nastąpiło jej poświęcenie na kościół katolicki obrządku łacińskiego. Świątynia jest obiektem murowanym, zbudowanym w stylu neobizantyjskim, tj. na planie krzyża, gdzie nawy boczne znajdują się we wnękach. Na frontonie kościoła została umieszczona wieża z kruchta w przyziemiu. Nad kopułą kościoła zbudowana małą wieżyczkę. Po wyświęceniu kościoła na rzymskokatolicki, rozpoczęto renowację niszczejącego obiektu, m. in. w 1950 r. odnowiono dach, w 1972-1973 położono nowe tynki, posadzkę z terakoty i pomalowano ścianę, w 1973 r. odnowiono wieżę. W latach 1974-1975 zbudowano obok kościoła plebanię i budynki gospodarcze, zaś w 1893 r. dobudowano do kościoła zakrystię. Obok kościoła niedawno zbudowano dzwonnicę z elementów żelaznych, z zadaszeniem, gdzie przeniesiono z wieży kościelnej 3 małe dzwony.

            Wyposażenie kościoła jest powojenne, raczej skromne. Główny ołtarz nawiązujący nieco do stylu neoklasycystycznego, wykonał S. Małek, stolarz z Bożego Daru. W ołtarzu tym umieszczony został zakupiony w 1954 r. obraz „Święty Michał w walce z szatanem”.

Cmentarz rzymskokatolicki w Cześnikach

Założony został w pierwszej połowie XIX w. Początkowo użytkowany był jako cmentarz prawosławny i greckokatolicki. Po II wojnie światowej zaczęto ponownie go wykorzystywać jako miejsce ostatniego spoczynku dopiero po 1984 r. Cmentarz posiada powierzchnię 0,6 hektara. Najstarszy nagrobek pochodzi z 1859 r., zaś najstarszych mogił, sprzed 1945 r. zachowało się około 20. Na uwagę zasługuje grobowiec rodzinny Wronowskich z 1894 r., którzy byli właścicielami Cześnik i Bożego Daru do 1874 r.

 

Kościół w Horyszowie Polskim

Parafia rzymskokatolicka w Horyszowie Polskim została erygowana, 6 II 1919 r., przez bpa lubelskiego Mariana Fulmana. Powstała z podziału parafii Grabowiec, Dub i Sitaniec. W ciągu krótkiego swojego istnienia uległa znacznemu zmniejszeniu: po II wojnie światowej do nowych parafii odłączono szereg miejscowości: cześć Rozdołów i Stanisławki do Łazisk, część Jarosławca (w r. 1950) do parafii św. Krzyża w Zamościu, Ministrówka do Miączyna, Cześniki wieś i kol., Bożydar, Jarosławiec Górny, Karp do Cześnik, Czołki, Kornelówka i część Sitna do parafii Czołki, Jarosławiec i cześć Stabrowa do parafii w Jarosławcu. Parafia została włączona pierwotnie do dekanatu hrubieszowskiego, następnie zamojskiego (od r. 1923), od r. 1978 zamojskiego nowomiejskiego, następnie krasnobrodzkiego, a od r. 1995 do dekanatu sitanieckiego.

W latach sześćdziesiątych XX w. budowa budynków gospodarczych, w latach siedemdziesiątych nowej plebanii. Uposażenie parafii stanowiło 6 mórg ziemi ornej i 1 morga ogrodu. W r. 2000 odzyskano 5,41 ha ziemi ornej.

Ciężkim okresem w dziejach parafii była II wojna światowa. Dnia 19 V 1942 r. żandarmeria niemiecka zamordowała 17 mieszkańców Horyszowa Polskiego, 5 osób z Janówki i 9 z Kornelówki. W grudniu 1943 r. wysiedlono Horyszów Polski, Wólkę Horyszów Polski. Sitno wieś i kol., .

Pierwszy kościół, unicki, z w. XVIII, był budowlą drewnianą. Kolejny, również drewniany, został wybudowany w r. 1856 z fundacji ordynacji zamojskiej. W r. 1875 zamieniono go na cerkiew prawosławną. Spłonął w r. 1918. Nowy, drewniany, jeszcze nie wykończony, sprzedano, w r. 1920, do Krynic (dekanat Tomaszów). Obecnie istniejący, pw. Podwyższenia Krzyża Św., z lat: 1901-1903, wybudowany przez rząd carski jako cerkiew prawosławna. Po I wojnie światowej został przekazany katolikom (30 VIII 1919 r. był poświęcony przez ks, Jana Kosiora). Kościół został zdewastowany w czasie II wojny światowej (1943-1944 był w nim magazyn zbożowy). Remontowany w latach: 1945-1950, 1996-2000. Polichromia została wykonana w r. 1972 przez Mariana Peckę.

Kościół murowany, orientowany, neoromański, z elementami stylu bizantyjskiego, jednonawowy, trójdzielny. Na frontonie trójkondygnacyjna wieża, z kruchtą w przyziemiu, po lewej stronie kruchty wejście na chór, po prawej składzik. Nawa główna prostokątna, o drewnianym, otynkowanym sklepieniu kolebkowym, węższe prezbiterium, zamknięte półkoliście, o sklepieniu kolebkowym murowanym, po obu stronach zakrystie. Posadzka w całym kościele z terakoty. Nad nawą główną dach dwuspadowy, nad prezbiterium i zakrystiami wielospadowy, kryty miedzianą blachą. Wewnątrz 3 drewniane ołtarze: główny: wyk. przez Franciszka Stanucha w latach 1950-1952, z rzeźbami: św. Jana Kantego, św. Jacka, św. Stanisława bm, św. Wojciecha, nad tabernakulum, w centralnym miejscu krucyfiks, na zasłonie obrazy: Najświętszego Serca Pana Jezusa i Wniebowzięcia NMP (mal. Ł. Bałzukiewicz); boczne: prawy (r. 1949) z płaskorzeźbą św. Stanisława Kostki (wyk. F. Stanuch), w szczycie medalion z niezidentyfikowanym świętym, lewy (r. 1948) z płaskorzeźbą św. Franciszka z Asyżu i obrazem MB Częstochowskiej z r. 1996 (mal. A. Oberda), w szczycie medalion z płaskorzeźbą św. Cecylii, po bokach mniejsze rzeźby świętych: Tekli i niezidentyfikowanej. Ambona, chrzcielnica, konfesjonał oraz stacje Drogi Krzyżowej wykonane przez F. Stanucha, współczesne ołtarzom. W nawie stoją ławki z drzewa jesionowego. Na chórze muzycznym są 15-głosowe organy wykonane przez firmę Biernackiego w r, 1953.

Obok kościoła murowana dzwonnica, z r. 1970, wg planów archidiec. Gogojewicza, w niej dwa dzwony wykonane, przez firmę Braci Niestaj z Rudy Śląskiej, w r. 1958, poświęcone przez bpa Henryka Strąkowskiego 1 X 1958 r.).

Na cmentarzu przykościelnym, ogrodzonym metalową siatką, na podmurówce, po prawej stronie kościoła figura Najświętszej Maryi Panny o Niepokalanym Sercu, wyk. przez firmę Schöfer z Piekar, poświęcona 15 VIII 1954 r.

Cmentarz rzymskokatolicki w Horyszowie Polskim:

Grzebalny, rzymskokatolicki w Horyszowie Pol., dawniej greckokatolicki i prawosławny, czynny, założony ok. r. 1856 przy okazji porządkowania terenu, związanego z budową nowej świątyni, powiększony po II wojnie światowej, o kształcie wydłużonego prostokąta, o pow. 3,4 ha, podzielony na kwatery, ogrodzony metalowymi przęsłami przy murowanych słupach, na podmurowaniu.

Pałac Malczewskich w Sitnie

Murowany pałac z drugiej połowy XIXw. część Zespołu Pałacowo Parkowego, zlokalizowanego w zachodniej części wsi, który obejmuje powierzchnię około 15 hektarów. Zespół składa się z obiektów powiązanych ze sobą funkcjonalnie i przestrzennie, zgrupowanych w dwóch częściach: rezydencjonalnej z pałacem i otaczającym go parkiem oraz gospodarczej. Cały zespół pałacowo parkowy został wpisany do rejestru zabytków w 1981 roku. Pałac o powierzchni 850m2 zlokalizowany jest w centralnej części zespołu rezydencjonalnego w otoczeniu rozległego parku. Frontem zwrócony jest na wschód, skąd prowadzi do niego podjazd i aleja lipowa. Obiekt powstał pod koniec XIX wieku. Początkowo był to dwór drewniany, niejednokrotnie niszczony w czasie walk toczonych w obrębie pobliskiej twierdzy zamojskiej, został przez ówczesnych właścicieli rozebrany a na jego miejsce powstał nowy murowany pałac istniejący do dzisiaj. Po raz pierwszy remontowany był w 1919 roku po zniszczeniach I wojny światowej. Remont ogólny pałacu po zniszczeniach II wojny światowej został przeprowadzony 1946 roku, zaś w latach 1976 – 1979 wykonano remont generalny z wymianą stropów, schodów, podłóg i instalacji. W części gospodarczej na uwagę zasługują „perełki” dziewiętnastowiecznej architektury murowanej zabudowy folwarcznej majątku, którymi są: spichlerz, obora i stodoła.


Cmentarz prawosławny w Sitnie:

Dawniej greckokatolicki, nieczynny, z I poł. w. XIX, w kształcie czworoboku o pow. 0,4 ha. Istniał przy cerkwi greckokatolickiej, następnie prawosławnej w Sitnie, rozebranej ok. r. 1938.


Cmentarz z I wojny światowej w Sitnie:

Cmentarz położony na wschodnim krańcu wsi, założóny w r. 1915, w kształcie prostokąta o pow. 0,02 ha, pochowanych jest tu 200  żołnierzy armii niemieckiej, ogrodzony metalowymi przęsłami, przy metalowych słupach

Źródełko Zjawienia

  

Doliną płynie rzeczka Marianka. A obok wijącej się wśród pól drożyny bije "Źródło Zjawienie". Właśnie tu jak głosi legenda wiejskiej dziewczynie 15 lipca 1882 roku objawiła się Matka Boska. Nad źródłem stała drewniana cerkiew prawosławna z 1886 roku w kształcie krzyża, w którym miał ukazywać się obraz Matki Boskiej. Poświęcenia dopełnił prawosławny biskup lubelski Flawjan. Źródełko miało krystalicznie czystą wodę, leczyło schorzenia układu pokarmowego, łagodziło bóle gardła i dolegliwości reumatyczne. Nad źródełko przychodzili pielgrzymi. Pili wodę, obmywali się nią, modlili się do Matki Boskiej. Przed wojną 2 lipca na Matki Jagodnej odbywały się tutaj odpusty. Od dawien dawna szły pielgrzymki prawosławnych Od dawien dawna szły pielgrzymki prawosławnych przeważnie z pobliskich Cześnik, Horyszowa, Czeszyna, ale również z odległego Bereścia. Tak było do roku 1938, gdy cerkiew została zniszczona. Po świątyni zostały tylko 7-metrowe dębowe pale oraz źródło. Z czasem moc Zjawienia osłabła. Źródło zarosło chaszczami. Po kilkudniowym deszczu łąka zmieniała się w bagno. "Zjawienie" ożyło na nowo 7 lat temu gdy łąkę kupił Krzysztof Wróblewski. Zagospodarował to miejsce. Nad źródełkiem ustawił żuraw, którym każdy przejezdny czerpie wodę. Obok Zjawienia pojawił się także mostek z drewnianych belek, stanęły ławki. Kapliczka z wizerunkiem Matki Boskiej Zwycięskiej - jest to płaskorzeźba w drzewie. Ciągle to miejsce odwiedzają ludzie. W 2001 roku 6 sierpnia przyjechał tu Jan Śrutwa. Wszyscy mieszkańcy i zaproszeni goście przyszli tu po uroczystości poświęcenia pomnika upamiętniającego pobyt kardynała Stefana Wyszyńskiego w Stanisławce. Ksiądz biskup poświęcił to miejsce, spróbował wody i zabrał jej trochę do domu. Tak więc źródełko stało się miejscem, do którego obecnie chętnie przychodzę wierząc, że jego przeszłość i cudowna moc wody źródlanej trwa do dziś.